W pażdzierniku omawiałyśmy bardzo kontrowersyjną książkę. Jest to pierwsza biografia Wiery Gran, żydowskiej piosenkarki z warszawskiego getta."Oskarżona: Wiera Gran"Agaty Tuszyńskiej to zapis rozmów z bohaterką przeprowadzanych przez ostatnie lata jej życia w Paryżu. Tutaj należy zaznaczyć , że postępująca choroba Gran o podłożu psychicznym jest bardzo zauważalna.
Czy Wiera Gran była niewinna czy była kolaborantką , ta książka nie odpowiada jednoznacznie na to pytanie. Gran do końca życia utrzymywała,że jest niewinna i że padła ofiarą pomówień i manipulacji. Na szczególną uwagę zasługuje postać Władysława Szpilmana, znanego nam przede wszystkim z filmu Romana Polańskiego "Pianista". Wiera Gran, która z nim razem występowala na scenie wspomina go zupełnie inaczej , to co o nim mówi jest bardzo szokujące i doprowadziło na naszym spotkaniu do bardzo burzliwej dyskusji. Warto przeczytać tę książkę również dlatego ,że spotykamy się tam ze znanymi nazwiskami takimi jak wspomniany już Władysław Szpilman,ale także Stefania Grodzieńska, Jerzy Jurandot,Nina Andrycz,Marek Edelman,Mieczysław Fogg i wiele,wiele innych.
>Wszystkie byłyśmy zgodne co do jednego, a mianowicie, bardzo nas zaskoczyło opisane kwitnące życie artystyczno-towarzyskie w getcie warszawskim.To inne, nowe spojrzenie na getto nie tylko "martyrologiczne" uzmysłowiło nam ,że społeczność żydowska ,tak zresztą pewnie jak każda inna,była bardzo zróżnicowana.Jedni walczyki zbrojnie,drudzy próbowali "normalnie "żyć w tamtych nieludzkich czasach a jeszcze inni chcieli tylko przeżyć .Każdy postępuje zgodnie ze swoim sumieniem oraz biorąc pod uwagę tamten czas z własną odwagą.Trudno jednoznacznie ocenić takie a nie inne postępowanie , zostawiam to ocenie czytających.I ostatnia refleksja , jeżeli Wiera Gran nie była kolaborantką to zrobiono jej rzecz straszną , artystkę porównywaną do Edih Piaf skazano na cywilną śmierć .Lektura naprawdę warta przeczytania.

Ewa Dąbek